Rezerwat leśny Białaczów – Niezwykły zakątek Białaczowa
Jedną z form ochrony środowiska na terenie naszej gminy jest rezerwat przyrody. Tworzenie i istnienie rezerwatów przyrody jest szczególnie ważne teraz, w okresie gwałtownego wzrostu liczby ludności i szybkiego rozwoju przemysłu na całym świecie, by nie dopuścić do wyniszczenia lub nieodwracalnych zmian środowiska naturalnego w trakcie tych procesów. Rezerwat częściowy „Białaczów” (leśny) o powierzchni ogólnej 22,05 ha został utworzony w 1976 r. (z korektą powierzchni w 1984 r.) w celu zachowania fragmentu naturalnego lasu grądowego z udziałem lipy, jaworu i buka.
Lasy uroczyska Białaczów należały przed II wojną światową do prywatnej własności i były systematycznie zagospodarowane, dowodem na to jest otrzymanie przez właściciela majątku Białaczów Zygmunta Platera w 1923 na wystawie Towarzystwa Rolniczego w Radomiu złotego medalu za całokształt produkcji leśnej. Po upaństwowieniu lasów, kompleks Białaczów wszedł w skład Nadleśnictwa Opoczno do którego należy dzisiaj. Spośród zbiorowisk leśnych rezerwatu, całkowicie naturalny charakter posiada zespół łęgu olszowo – jesionowego o charakterze przystrumieniowym.
Dominującym zbiorowiskiem w rezerwacie jest grąd subkontynentalny (w formie grądu wysokiego) w znacznym stopniu zniekształcony wskutek intensywnej gospodarki człowieka, co wyraża się nadmiernym udziałem sosny i brzozy, niedostatecznym udziałem dębu oraz występowanie gatunków obcych jak robinia akacjowa, dąb błotny i dąb czerwony. Naturalny charakter posiada niewielki płat łęgu jesionowo-olszowego i łęgu wiązowo-jesionowego. Wśród drzewostanów dominują drzewostany sosnowe VI klasy wieku i dębowe z udziałem sosny i brzozy V kl.w. sztucznego pochodzenia. Wartości krajobrazowe rezerwatu podwyższa drzewostan sosnowy X kl.w. z udziałem lipy, buka VII kl.w., a także lipy, grabu młodszych klas wieku. Należy podkreślić naturalną ekspansję lipy, która występuje we wszystkich warstwach drzewostanów.
Rezerwat położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowego pałacu Małachowskich. Kilkunastohektarowy park - las rezerwat stanowi ważne ogniwo zespołu krajobrazowego, łączącego w sobie wartości architektoniczne z przyrodniczymi.
Wartość dydaktyczna i naukowa tego zbiorowiska leśnego jest znaczna z powodu rzadkości jego występowania w postaci tak doskonałej oraz ze względu na udział w nim jawora, który znajduje się tutaj na granicy swego zasięgu geograficznego. Występujące w rezerwacie zbiorowiska leśne o charakterze grądów wysokich mają w pewnym stopniu zniekształcony skład i strukturę przez prowadzoną w przeszłości gospodarkę leśną, co wyraża się nadmiernym udziałem w nich sosny i brzozy, a niedostatecznym dębu i graba.
Można tu spotkać obce gatunki drzew, co jest wyrazem nienaturalności tego lasu, między innymi aleję złożoną z dębu błotnego, gatunku pochodzenia amerykańskiego. Często na terenie rezerwatu można spotkać bluszcze pospolite pnące się po pniach drzew, dające wspaniałe wrażenie. Położenie rezerwatu w sąsiedztwie zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego tworzy w całości unikalny zespół krajobrazowy. W warstwie podszytu dominują: jarząb pospolity, kruszyna, bez czarny, czeremcha, buk, grab, jawor. W runie występują m. in. następujące rośliny objęte ochroną gatunkową ścisłą i częściową: konwalia majowa, bluszcz pospolity, przylaszczka pospolita, rokietnik pospolity.
Dominującym zbiorowiskiem w rezerwacie jest grąd subkontynentalny (w formie grądu wysokiego) w znacznym stopniu zniekształcony wskutek intensywnej gospodarki człowieka, co wyraża się nadmiernym udziałem sosny i brzozy, niedostatecznym udziałem dębu oraz występowanie gatunków obcych jak robinia akacjowa, dąb błotny i dąb czerwony. Naturalny charakter posiada niewielki płat łęgu jesionowo-olszowego i łęgu wiązowo-jesionowego. Wśród drzewostanów dominują drzewostany sosnowe VI klasy wieku i dębowe z udziałem sosny i brzozy V kl.w. sztucznego pochodzenia. Wartości krajobrazowe rezerwatu podwyższa drzewostan sosnowy X kl.w. z udziałem lipy, buka VII kl.w., a także lipy, grabu młodszych klas wieku. Należy podkreślić naturalną ekspansję lipy, która występuje we wszystkich warstwach drzewostanów.
Rezerwat położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowego pałacu Małachowskich. Kilkunastohektarowy park - las rezerwat stanowi ważne ogniwo zespołu krajobrazowego, łączącego w sobie wartości architektoniczne z przyrodniczymi.
Wartość dydaktyczna i naukowa tego zbiorowiska leśnego jest znaczna z powodu rzadkości jego występowania w postaci tak doskonałej oraz ze względu na udział w nim jawora, który znajduje się tutaj na granicy swego zasięgu geograficznego. Występujące w rezerwacie zbiorowiska leśne o charakterze grądów wysokich mają w pewnym stopniu zniekształcony skład i strukturę przez prowadzoną w przeszłości gospodarkę leśną, co wyraża się nadmiernym udziałem w nich sosny i brzozy, a niedostatecznym dębu i graba.
Można tu spotkać obce gatunki drzew, co jest wyrazem nienaturalności tego lasu, między innymi aleję złożoną z dębu błotnego, gatunku pochodzenia amerykańskiego. Często na terenie rezerwatu można spotkać bluszcze pospolite pnące się po pniach drzew, dające wspaniałe wrażenie. Położenie rezerwatu w sąsiedztwie zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego tworzy w całości unikalny zespół krajobrazowy. W warstwie podszytu dominują: jarząb pospolity, kruszyna, bez czarny, czeremcha, buk, grab, jawor. W runie występują m. in. następujące rośliny objęte ochroną gatunkową ścisłą i częściową: konwalia majowa, bluszcz pospolity, przylaszczka pospolita, rokietnik pospolity.
Przyroda w rezerwacie wraz z znajdującymi się tam zabytkami architektury tworzy przepiękną całość kompozycyjną. Można zauważyć, że to dzięki zielonym roślinom, wysokim drzewom „stare mury ożywają. Na uwagę zasługuje glorietta
( pergola). Znajduje się ona w rozwidleniu rzeczki płynącej przez park. Powstała w 25 rocznicę ślubu Anny z Brzozowskich i Zygmunta Platerów. U góry glorietty widnieje napis „ DZIECI NASZE, KORONA NASZA”. Ponadto na ścianie wypisano imiona ich dzieci. Autorem pergoli jest architekt krakowski Jan Ostrowski. Jakże pięknie wśród starych drzew komponuje się stara oranżeria. Zbudowana została w latach 1825 – 1830 w stylu neogotyckim z elementami sztuki orientalnej. Autorem projektu oranżerii jest Włoch Franciszek Maria Lanzi. Tuż przy oranżerii znajduje się wieża, którą wdawałoby się otulają stare jesiony. Można rzec, iż dzięki rozłożystym konarom drzew, budowla przetrwała po dziś dzień. Na terenie rezerwatu można spotkać mnóstwo ślimaków winniczków. Są dosłownie wszędzie. W rezerwacie tym istnieją dogodne warunki do życia i rozrodu winniczków.
Na terenie rezerwatu można zaobserwować istniejąca w przyrodzie różnorodność i zmienność układów biocenotycznych oraz ich funkcjonowanie, a więc odnawianie się żywych zasobów przyrodniczych gwarantujące trwałość ekosystemów zarówno w stanie naturalnym, jak i użytkowanych gospodarczo.( pergola). Znajduje się ona w rozwidleniu rzeczki płynącej przez park. Powstała w 25 rocznicę ślubu Anny z Brzozowskich i Zygmunta Platerów. U góry glorietty widnieje napis „ DZIECI NASZE, KORONA NASZA”. Ponadto na ścianie wypisano imiona ich dzieci. Autorem pergoli jest architekt krakowski Jan Ostrowski. Jakże pięknie wśród starych drzew komponuje się stara oranżeria. Zbudowana została w latach 1825 – 1830 w stylu neogotyckim z elementami sztuki orientalnej. Autorem projektu oranżerii jest Włoch Franciszek Maria Lanzi. Tuż przy oranżerii znajduje się wieża, którą wdawałoby się otulają stare jesiony. Można rzec, iż dzięki rozłożystym konarom drzew, budowla przetrwała po dziś dzień. Na terenie rezerwatu można spotkać mnóstwo ślimaków winniczków. Są dosłownie wszędzie. W rezerwacie tym istnieją dogodne warunki do życia i rozrodu winniczków.
